Сударч, сайд Инжаннашийн орчуулга “Хэв дундын ёсон”-ны тухай өгүүлэх зуур

Аннотация

Сударч В.Инжиннаши орчуулгын гол зорилго нь танин мэдэхүйн үндэс, хожим мэдлэгт тэмүүлэгчдэд зориулсан гарын авлага болгон өгөх явдал юм. Энэ болбоос Күнз хийгээд Күнзийн сурталтны сэтгэлгээ соёлын нэг гол цөм бөгөөд үүнийг “Хэв дундыг сахихуй ёсон” гэдэг. Күнзийн «төв дунд» гэсэн зөгнөл одоо «хэв» гэсэн ойлголттой нягт уялдаж байна.
Инжаннашийн уран зохиолын туршлагыг нарийвчлан судалж үзвэл энэ үзэл бодлыг үндэс болгон ашиглах нь зүйтэй юм. 23 бүлгээс бүрдсэн «Чжун-юн» («Дунд ба тогтмол байдал» эсвэл «Төв ба нийтлэг байдал») каноник трактат нь МЭӨ 5-р зууны Күнзийн нэрт гүн ухаантан Зи Си-тэй холбоотой юм. Түүнийг Күнзийн ач хүү гэж үздэг. Энэ бол «Ёслолын бүртгэл» (Ли Чи)-ээс бие даасан текст болгон тусгаарласан ёс зүйн шинж чанартай трактат юм. Энэхүү текст нь онтологийн асуудлуудад зориулагдсан болно: энэ нь чин сэтгэлийн хувийн амжилт ба хүрээлэн буй бодит байдлын дарааллын хоорондох харилцааны метафизикийн зарчмуудыг бий болгодог. Зөв замаас юу ч хазайхгүй байх нь «дунд», өөрчлөх зүйл бол «тогтвортой байдал» биш юм. Дунд ба тогтмол байдал нь сүр жавхлантай тул жирийн хүмүүст хүрч чаддаггүй. Юуны өмнө тэд ард түмэндээ тохиолдож буй бүх зүйлийн хариуцлагыг хүлээдэг захирагчтай холбоотой байдаг. Энэ нь Күнзийн сайн мэддэг зарчмыг «алтан дунд» гэж тайлбарладаг. Ёс суртахууны энэхүү зарчим юунаас бүрдэхийг зохиогч тодорхойлжээ. Хүмүүсийн харилцаанд «зохирол» гэхээс илүү чухал зүйл байдаггүй гэж Күнз номлосон. “Хэв дундын ёсон” номд “...ёслол журамд нийцэхүйг “зохирол” хэмээмой. Дунд болбоос тэнгэрийн дор хэрэг үйлийн эх үндэс болой, зохирол болбоос тэнгэрийн дор түгээмэл жам болой. Дунд хийгээд зохирол дор хүрэхүйд тэнгэр газар тус тусын сууринаа тогтнож, түмэн бодос төлжин дэлгэрэх бөлгөө” хэмээсэн байдаг. Зохирол нийцэл бол бүх тохиолдолд дагаж мөрдөх ёстой бүх нийтийн зам юм. Энэ нь «алтан дунд» зарчмыг хэрэгжүүлэхийг урьдчилан таамаглаж байна.